اب ها ی جاری

  1.      آب های جاری
بخشی از باران را که در سطح زمین به سوی مناطق پست تر جاری می شود «رواناب» می گویند. عواملی مانند تراکم خاک، گیاهان و گیاخاک موجود در خاک در میزان رواناب تأثیر دارند.


حوضه آبریز
بدنه اصلی هر رودخانه، مرکب از تعدادی رودهای کوچک است. رودهای کوچک نیز خود از انشعابات کوچکتر تشکیل شده اند که رواناب ها قسمت اعظم آن را تأمین می کنند. منطقه ای که به وسیله یک رود و شاخه های آن زهکشی می شود «حوضه آبریز» نام دارد. برای هر یک از انشعابات رود نیز می توان حوضه آبریز در نظر گرفت. خطی که یک حوضه آبریز را از حوضه مجاور جدا کند، خط تقسیم نامیده می شود.


سرعت آب
سرعت آب، فاصله ای است که هر ذره از آب در واحد زمان طی می کند. سرعت آب در نقاط مختلف یک رودخانه، متفاوت است. در مقطع یک رودخانه مستقیم بیشترین سرعت جریان آب در وسط و نزدیک سطح آب است. وقتی مسیر رودخانه دارای انحنا باشد، بیشترین سرعت از وسط رودخانه به طرف دیواره مقعر آن منتقل می شود.


آبدهی
حجم آبی که در واحد زمان، از مقطع عرضی رودخانه عبور می کند، آبدهی «دبی» خوانده می شود که معمولاً برحسب متر معکب در ثانیه بیان می شود.


آب زیر زمینی
آب زیر زمینی بخشی از منافذ خالی سنگ ها و خاک ها را در زیر زمین اشغال می کند. پس از هر بارندگی، قسمتی از آب باران به داخل زمین نفوذ می کند. بخشی از این آب به صورت معلق در فضاهای خالی خاک ها و سنگ ها باقی می ماند. در نتیجه منطقه ای در بالا به وجود می آید که در آن منافذ خالی، هم با آب و هم با هوا پر شده است. به این منطقه «منطقه تهویه» می گویند. بخشی از آب نفوذی نیز از لابه لای منافذ خاک و سنگ به راه خود به طرف پایین ادامه می دهد تا جایی که تمام فضاهای خالی از آب پر شود. این منطقه را «منطقه اشباع» می نامند. سطح فوقانی منطقه اشباع را، اگر با لایه نفوذ ناپذیری محصور نشده باشد «سطح ایستابی» می گویند.


تخلخل و نفوذ پذیری
تخلخل عبارت است از حجم فضاهای خالی یک نمونه سنگ یا رسوب به حجم کل آن، که معمولاً به صورت درصد بیان می شود. تخلخل به عوامل مختلفی مانند شکل، اندازه و آرایش دانه ها، درجه سیمان شدگی، میزان هوازدگی و تعداد درز و شکاف ها بستگی دارد.


حرکت آب زیر زمینی
آب از جایی که ارتفاع و فشار بیشتری دارد به سمت منطقه ای که ارتفاع و فشار آن کمتر است حرکت می کند. بنابراین آب از جایی که سطح ایستایی، بالاتر است به سمت محلی که سطح ایستابی پایینتر است، جریان می یابد.


آبخوان (لایه آبدار)
آبخوان «لایه آبدار» یا «سفره زیرزمینی» عبارت از لایه یا لایه هایی از رسوبات با سنگ های نفوذپذیر اشباع از آب در زیرزمین است که آب بتواند نسبتاً به آسانی در آن حرکت کند. رسوبات سخت شده، ماسه، شن، ریگ و غیره معمولاً از نظر تشکیل آبخوان بسیار مناسب اند. آبخوان را به دو نوع آزاد و تحت فشار، تقسیم می کنند. در آبخوان آزاد، سطح ایستابی سطح فوقانی منطقه اشباع را تشکیل می دهد. در آبخوان تحت فشار، لایه نفوذپذیر بین لایه های نسبتاً نفوذناپذیری محصور شده است. آب باران و غیره از جایی که لایه نفوذپذیر در سطح زمین بیرون زدگی دارد وارد آن می شود، که به آن منطقه تغذیه یا آبگیری می گویند. وقتی چاهی تا یک سفره تحت فشار حفر شود آب در آن بالا می آید. ارتفاعی که آب تا آنجا بالا می آید با سطح پیرومتریک مشخص می شود.


ترکیب شیمیایی
آب ضمن حرکت آهسته در زیر زمین فرصت زیادی برای حل کردن کانی های مسیر خود دارد. به همین جهت میزان نمک های محلول در آب های زیرزمینی به طور کلی بیشتر از مقدار املاح آب رودهاست. مقدار نمک های موجود در آب های زیرزمینی موجود در سنگ های آذرین و دگرگون شده معمولاً خیلی کم است. آب موجود در سنگ های کربناتی معمولاً از نوع آب های سخت است یعنی یون ها کلسیم و منیزیم بالایی دارد. آب های موجود در سنگ های تبخیری مانند سنگ نمک و سنگ گچ عموماً نمک های زیادی دارند. لایه های آبدار موجود در رسوبات آبرفتی معمولاً حاوی آب شیرین اند.


یخچال ها
حدود 2 درصد آب های روی زمین به صورت یخ، 10 درصد از خشکی های زمین را می پوشانند. 86 درصد یخچال های زمین در قطب جنوب، 10 درصد جزیره گرینلند و بقیه به صورت پراکنده در نقاط مختلف زمین قرار دارند. یخچال ها در مناطقی که بارش برف سالانه بیش از مقداری است که ذوب می شود، به وجود می آیند. انباشته شدن برف، سبب متراکم شدن برف های عمقی می شود. به این ترتیب یخ برفی تشکیل می شود. به تدریج یخ برفی فشرده تر می شود و یخ حبابدار و پس از آن یخ بلوری تشکیل می شود. در این حال یخچال تشکیل شده است.


دریاچه ها
آب های ساکن داخل خشکی ها را که ارتباط مستقیم با دریاها ندارند، دریاچه می گویند. دریاچهها در همه جا و در شرایط زمین شناسی گوناگون ممکن است تشکیل شوند. ترکیب شیمیایی آب دریاچه ها به عواملی مانند جنس سنگ هایی که آب های زیرزمینی و آب رودهای تغذیه کننده، از آنها عبور می کنند و جنس بستر دریاچه، میزان تبخیر در منطقه، میزان آب های ورودی و خروجی و پوشش گیاهی منطقه بستگی دارد.



موضوعات شامل کلمات یا مفاهیم مشابه: o        عظیم ترین تاریخچه در مورد تیکن به همراه نقد تمامی کارکترها o        اخبار گذشته متقرقه 88 o        زاینده رود بر روی کشاورزان بسته شد o        دریاچه هامون آبی که به صورت باران و برف به زمین فرو می ریزد به سه شکل ذخیره می شود: بخشی از آن تبخیر شده، مجدداً به هوا برمی گردد، بخش دیگر جذب زمین شده، وارد سفره های آب زیرزمینی می شود و بخش سوم در سطح زمین به شکل رودها و رودخانه ها جریان می یابد که آبراهه ها و کانالهای رودخانه ای را در شکلها و اندازه های مختلف ایجاد می کنند. جهت سهولت درک این بخشها سه اصطلاح تخصصی برای هر یک بیان می شود:
1) تبخیر (بخار آب)
2) آب نفوذی (نفوذ آب)
3) رواناب (جریان آب در سطح زمین)

میزان آب در هر یک از مراحل نام برده شده به وضعیت آب و هوا و اقلیم، ظرفیت جذب آب خاک و سنگ و پوشش گیاهی منطقه و نیز میزان شیب و وسعت زمین های شیبدار بستگی دارد. تمام این عوامل در سطح وسیعی متغیر هستند و انواع مهم و قابل توجه رودخانه ها را ایجاد می کنند. در مناطق با میزان تبخیر اندک، با میزان بارش زیاد که در طول سال پراکنده شده است و دارای سرازیری های پر شیب و نیز سنگ و خاک نفوذناپذیر است، درصد وسیعی از کل میزان بارش بازیافت شده، به رودخانه ها باز می گردد. از سوی دیگر در مناطق خشک، گرم و دارای خاک متخلخل تنها درصد جزئی از میزان بارش وارد رودخانه ها می شود.
در بعضی فلاتهایی که جنس آنها از سنگهای متخلخل است، مانند دشتهای Nullarbar در استرالیا و Dry Champagne در فرانسه، تقریباً تمام آبهای حاصل از بارندگی مستقیماً وارد زمین می شود و در برخی حوضه های بیابانی با کف نفوذناپذیر، تمام آب موجود تبخیر می شود.
رودخانه های از نظر میزان آب و پراکندگی آب در طول سال و در راستای مسیر رودخانه ای به سه دسته تقسیم بندی می شوند:
1) رودهای موقت: در زمان بارندگی جاری می شوند و به فاصله اندکی پس از اتمام بارندگی متوقف می شوند. آبی که پس از یک بارندگی در جویهای کنار خیابان جریان می یابد از این نوع هستند. رودهایی که فقط در فصول بارندگی سال در یک منطقه به راه می افتند نیز از این دسته هستند.
2) رودهای منقطع یا ناپیوسته: تحت شرایط عادی تنها در بخشی از مسیر خود جریان دارند و کانال آنها دارای خطوطی هستند که نشاندهنده بالا و پایین رفتن سطح آب هستند. برای اهداف نظامی الزامی است که بخشهایی از کانال رودخانه که در آن آب مشاهده شده است روی نقشه مشخص شود.
3) رودهای دائمی: این رودها در تمام طول سال از منبع تا مصب جریان دارند. آب آنها نه تنها از بارندگی تامین می شود، بلکه تغذیه از آب های زیرزمینی بصورت چشمه و نفوذ دائمی در مناطقی که سطح آب زیرزمینی از کف رودخانه ها بالاتر است نیز انجام می شود.

بعبارت دیگر اگر رودها فقط از آبهای خروشانی که مستقیماً از بارشها ایجاد می شوند، تغذیه شوند، رودهای موقت ایجاد می شوند و بخش دائمی جریان آب توسط چشمه ها و نفوذ دائمی آبهای زیرزمینی تغذیه می گردند که از سنگها و رسوبات زیرین رودها وارد می شوند.